เรียบเรียงโดย
ทีมงานผู้เชี่ยวชาญด้านกรดไหลย้อน จากกาวิสคอน
เมื่อพูดถึงอาการปวดท้องหรือแสบร้อนกลางอก หลายคนมักนึกถึง “ยาลดกรด” ซึ่งเป็นตัวช่วยสำคัญในการบรรเทาอาการความไม่สบายในระบบทางเดินอาหาร อาการเหล่านี้มักเกิดจากภาวะกรดเกินในกระเพาะอาหาร หรือภาวะกรดไหลย้อน บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักยาลดกรดในกระเพาะอาหารอย่างละเอียด ตั้งแต่ยาลดกรดในกระเพาะ คืออะไร อาการปวดท้องแบบไหนควรเลือกใช้ยาลดกรดในกระเพาะแบบใด รวมถึงกลไกการออกฤทธิ์ สรรพคุณในการบรรเทาอาการ ไปจนถึงผลข้างเคียงที่ควรระวัง เพื่อที่จะสามารถเลือกใช้ยาได้อย่างปลอดภัย และเหมาะสม
ยาลดกรดในกระเพาะ ทำงานอย่างไร
ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร จะเข้าไปลดความเป็นกรด ทำให้ค่าความเป็นกรด (pH) ในกระเพาะอาหารเป็นกลางมากขึ้น ลดความระคายเคืองของกรดต่อเยื่อบุกระเพาะอาหาร และหลอดอาหาร เพื่อช่วยบรรเทาอาการแสบร้อนกลางอก ปวดท้อง หรืออาการจากกรดเกินให้ทุเลาลงและรู้สึกสบายขึ้น
ปวดท้องแบบไหนถึงต้องกินยาลดกรดในกระเพาะ
- ปวดท้องส่วนบนหรือบริเวณลิ้นปี่ มักมีอาการร่วม เช่น ท้องอืด มีลมหรือแก๊สในท้อง จุกเสียด แน่นท้อง หรือรู้สึกไม่สบายตัว โดยอาการเหล่านี้มักเกิดขึ้นขณะรับประทานอาหารหรือหลังรับประทานอาหารไม่นาน
- มีอาการแสบร้อนกลางอก เรอเปรี้ยว มีรสขมในปาก และลำคอ ซึ่งเป็นอาการของกรดไหลย้อน
- ปวดแสบท้องเวลาหิวหรือท้องว่าง อาการจะดีขึ้นเมื่อกินอาหารหรือยาลดกรด
- อาการอาหารไม่ย่อย แน่นท้อง จุกเสียดที่เกิดจากพฤติกรรมเสี่ยง เช่น รับประทานอาหารรสจัด อาหารไม่ตรงเวลา ดื่มกาแฟตอนท้องว่าง สูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ หรือมีความเครียดสะสม
ยาลดกรดในกระเพาะ ชนิดต่าง ๆ มีอะไรบ้าง
กลุ่มที่ 1 : ยาลดกรด (Antacids)
ยาลดกรดทั่วไปมีฤทธิ์เป็นด่าง ทำหน้าที่ลดความเป็นกรด (pH) ในกระเพาะอาหารหรือลำไส้ให้เป็นกลางมากขึ้น ช่วยเจือจางความเป็นกรดในกระเพาะอาหาร เมื่อความเป็น
กรดลดลง การกัดกร่อนของกรดที่จะทำให้เกิดแผลหรือการทำให้แผลที่มีอยู่ระคายเคืองลดลงและให้ผลในการบรรเทาอาการ แต่ยาลดกรดในกระเพาะทั่วไปไม่ได้มีผล
โดยตรงในการป้องกันกรดไหลย้อนขึ้นสู่หลอดอาหาร และออกฤทธิ์เพียงระยะเวลาสั้น ๆ แค่ 1-2 ชั่วโมง จึงต้องรับประทานยาบ่อย ๆ
กลุ่มที่ 2 : ยาลดกรดและบรรเทาอาการกรดไหลย้อน
ยาลดกรดและบรรเทาอาการกรดไหลย้อนที่มีส่วนผสมของ โซเดียม อัลจิเนต ที่ออกฤทธิ์และทำปฏิกิริยากับกรดในกระเพราะอาหารแบบดับเบิ้ลแอคชั่น ด้วย 2 กลไกการออกฤทธิ์ ทั้งลดกรด ปรับสภาพกรดในกระเพาะอาหาร และสร้างชั้นแพเจล (raft) ปกคลุมกรดไม่ให้ไหลย้อนกลับสู่หลอดอาหาร จึงช่วยลดอาการแสบร้อนกลางอกจากภาวะกรดไหลย้อน และลดการระเหยของไอกรดไปที่ยังหลอดอาหาร ลดการระคายเคืองหลอดอาหารจากกรดในกระเพาะ จึงช่วยลดอาการต่าง ๆ ของกรดไหลย้อนได้อย่างมีประสิทธิภาพ และยาวนานถึงประมาณ 4 ชั่วโมง ซึ่งให้ผลดีกว่ายาลดกรดทั่วไปในแง่ของการบรรเทาอาการและป้องกันกรดไหลย้อน สามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยาและร้านสะดวกซื้อทั่วไป
กลุ่มที่ 3 : ยากลุ่ม Proton – Pump Inhibitors (PPIs)
ยากลุ่ม Proton Pump Inhibitors (PPIs) หรือยาที่ทำให้หยุดการผลิตกรดในกระเพาะอาหาร จะออกฤทธิ์ลดการหลั่งกรดจากผนังเซลล์กระเพาะอาหาร ส่งผลให้การหลั่งกรดในกระเพาะอาหารลดลงโดยตรง เหมาะสำหรับรักษาโรคกรดไหลย้อน แผลในกระเพาะอาหาร รวมถึงภาวะที่มีการหลั่งกรดมากเกินไป เป็นยาอันตรายที่ต้องซื้อจากร้านขายยาและควรใช้ตามคำแนะนำของแพทย์
ทั้งนี้ ยาลดกรดในกระเพาะอาหารที่วางจำหน่ายตามร้านขายยามีหลากหลายยี่ห้อและรูปแบบ และมีความแตกต่างกันในด้านส่วนผสมหรือรูปแบบการออกฤทธิ์ จึงควรพิจารณาอาการร่วมต่าง ๆ ที่พบ และเลือกสูตรยาลดกรดในกระเพาะอาหารให้เหมาะสมตามอาการ
อาการเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหารที่ควรเข้าพบแพทย์
- ปวดท้องรุนแรง หรือปวดท้องเรื้อรังนานเกิน 2 - 4 สัปดาห์ โดยเฉพาะหากปวดมากขึ้นหรือปวดตอนกลางคืนจนรบกวนการนอน
- กลืนอาหารลำบากหรือกลืนแล้วเจ็บ
- คลื่นไส้ อาเจียนรุนแรงติดต่อกัน
- ถ่ายอุจจาระเป็นเลือด หรือถ่ายดำ
- น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ หรือเบื่ออาหาร อิ่มเร็ว รับประทานอาหารได้น้อยลง
- คลำพบก้อนในท้อง หรือมีต่อมน้ำเหลืองโต
- ท้องผูกเรื้อรัง ท้องเสียเรื้อรัง หรือท้องผูกสลับท้องเสีย
- อาการแน่นท้องเรื้อรัง ท้องอืด ท้องเฟ้อ อาหารไม่ย่อยที่ไม่ดีขึ้น
ยาลดกรดในกระเพาะอาหารเป็นตัวช่วยสำคัญสำหรับผู้ที่มีอาการปวดท้องหรือไม่สบายท้องที่มีสาเหตุจากกรด โดยจะออกฤทธิ์ช่วยปรับสมดุลความเป็นกรดในกระเพาะอาหารให้เป็นกลางมากขึ้น ช่วยบรรเทาอาการระคายเคือง และลดความเสี่ยงต่อการเกิดแผลในกระเพาะอาหารหรือหลอดอาหาร อย่างไรก็ตาม หากมีอาการกรดไหลย้อนร่วมด้วย
ควรรับประทานยาลดกรดและบรรเทากรดไหลย้อนโดยเฉพาะ เพราะไม่เพียงแต่สามารถลดกรด ปรับสภาพความเป็นกรดในกระเพาะให้เป็นกลาง แต่ยังช่วยสร้างชั้นแพเจลลอยตัวเหนือของเหลวในกระเพาะ จึงป้องกันกรดไหลย้อนกลับขึ้นสู่หลอดอาหาร พร้อมด้วยส่วนผสมที่สกัดจากสาหร่ายสีน้ำตาลจากนอร์เวย์ ทำให้แพเจลมีความแข็งแรง สามารถบรรเทาอาการได้อย่างมีประสิทธิภาพ และยาวนานกว่ายาลดกรดธรรมดาทั่วไป